.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Üst Çene Darlığı (MAKSİLLER DARLIK)
ÜST ÇENE DARLIĞI (MAKSİLLER DARLIK) VE TEDAVİSİ
Üst çene darlığı, üst çenenin alt çeneye oranla transversal (yatay) yönde yeterli boyutlara ulaşamaması sonucu oluşan ve yaygın olarak gözlenen ortodontik bozukluklardan biridir. Bu bozukluğun gözlendiği durumlarda üst dişler alt dişlerin içerisinde kalacak şekilde kapanmaktadır ve bu durum ‘çapraz kapanış (crossbite)’ olarak adlandırılmaktadır. Çapraz kapanışta tek diş bulunabileceği gibi çenelerin sağ ve sol tarafında birden çok dişte de gözlenebilir.
Başarılı bir tedavi için öncelikle üst çene darlığının etiyolojisini doğru belirlemek gereklidir. Bu bozukluk kalıtım kökenli olabileceği gibi sonradan da oluşabilmektedir. Etiyolojik faktörlerden kısaca söz edecek olursak;
-Genetik kökenli (kalıtımsal)
-Bebeklik döneminde kazanılan ve daha sonra bırakılmayan anormal alışkanlıklar: Parmak emme, dudak emme, uzun süre biberonla beslenme, ağız solunumu
-Burunda, burundan solunumunu engelleyen deviasyon gibi bir rahatsızlığın varlığı
-Doğumda gözlenen dudak-damak yarığı adı verilen konjenital deformiteler
-Karışık dişlenme döneminde çocuk hastalarda süt dişlerinde gözlenen erken temaslar (prematür kontaktlar) sebebiyle çenenin kaydırılarak kapatılması (fonksiyonel darlık) ve ilerleyen zamanda bu durumun kalıcı (morfolojik darlık) hale gelmesi.
-Alt ve üst çene dişlerinin eğimlerinde gözlenen bozukluklar: Alt dişlerin dışa, üst dişlerin içe doğru eğimlerinin bulunması.
Darlığın şiddeti, hastanın yaşı, hastada parmak emme- ağız solunumu gibi alışkanlık varsa bu alışkanlığın hala devam ediyor olması, dişlerin durumu gibi pek çok faktör yapılacak tedaviyi de etkilemektedir. Tedavide sıklıkla üst çene genişletmesi (maksiller ekspansiyon) eşliğinde ortodontik tedavi (tel tedavisi) uygulanmaktadır. Üst çeneyi genişletmeye yönelik tedaviler ise 2 ana gruba ayrılmaktadır:
- İskeletsel Üst Çene Genişletmesi: Üst çene darlığı durumlarında asıl istenen tedavi çeşididir. Bu tedavide üst çeneye uygulanan vidalı birtakım apareylerle sadece dişlerde değil, üst çenenin kendisinde de genişleme sağlanmaktadır. Bu şekildeki genişleme büyümesi devam eden hastalarda elde edilebilmektedir. Büyüme-gelişimi durmuş yetişkin hastalarda sadece aparey tedavisi ile iskeletsel bir genişleme sağlamak mümkün olmamaktadır. Yetişkin hastalarda iskeletsel genişletme elde etmek istiyorsak cerrahi destekli hızlı üst çene genişletmesi (surgical assested rapid maxiller expansion, SARME) işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu noktada da ortodontik bozuklukların tedavisinde yaşın ne kadar önemli olduğu görülmektedir.
- Dental (Dişsel) Üst Çene Genişletmesi: Bu tedavide üst çenenin kemik yapısında genişleme sağlanmazken, dişlerin eğimleri düzeltilerek var olan darlık ve çapraz kapanış tedavi edilmektedir. Dental genişletme, üst çene darlığının hafif olduğu vakalarda uygulanmaktadır. Üst çeneye takılan vidalı apareylerle gerçekleştirilebildiği gibi, çeşitli teller, elastikler aracılığıyla da dental genişletme sağlanmaktadır. Yine darlığı hafif olan ve iskeletsel genişletmenin mümkün olmadığı yetişkin hastalarda da dental genişletme ile tedavi sağlanmaktadır.
Üst çene darlığı (maksiller darlık) sıkça rastlanan ve pek çok sebebe bağlı olarak oluşan bir ortodontik bozukluktur. Erken yaşlarda fark edildiğinde tedavisi çok daha kolay olmaktadır. Bunun için 7 yaşından itibaren çocuğunuzu bir ortodonti uzmanına muayene ettirmenizde fayda vardır. Doğru tanı ve tedavi planlaması ile başarılı bir şekilde tedavi edildiğini hatırlatır, sağlıklı günler dilerim…